Już w listopadzie 2023 roku wejdą w życie nowe przepisy w zakresie prawa spadkowego. Spadkobierców czekają duże zmiany, które w wielu aspektach zadziałają na naszą korzyść.
Nowelizacja kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego oraz kodeksu rodzinnego wpłynie m.in. na to, że rodzice będą mogli odrzucić niekorzystny spadek za małoletnie dzieci, a dzieci nietroszczące się o rodziców zostaną pozbawione schedy. Co jeszcze się zmieni?
Zmiany w przepisach
Nowelizacja dotyczy wielu obszarów. Jednym z kluczowych elementów jest modyfikacja trzeciej grupy spadkowej. Nowe przepisy zawężają krąg spadkobierców w tej grupie do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych. Ta zmiana ma dostosować prawo spadkowe do rzeczywistych wzorców relacji rodzinnych, a tym samym ułatwić i przyspieszyć prowadzenie postępowań spadkowych. Skrócenie czasu trwania postępowań będzie miało pozytywny wpływ na cały system sądowy.
Niegodność dziedziczenia
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie instytucji niegodności dziedziczenia osób, które uporczywie uchylają się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego lub od opieki nad spadkodawcą. Celem tej zmiany jest wzmocnienie ochrony interesów spadkobierców oraz eliminacja nieodpowiedzialnych zachowań.
Wprowadzeniu powyższej zmiany towarzyszą uzasadnione wątpliwości. Po pierwsze, spadkobierca sam może wydziedziczyć w testamencie spadkobiercę, którego uzna za niegodnego spadku. Po drugie, skoro zaistniała konieczność alimetowania spadkobiercy, można przypuszczać, że spadek będzie znikomy, a co za tym idzie rozszerzenie przesłanek niegodności dziedziczenia nie ma większego znaczenia praktycznego. O wiele większe znaczenie mają zmiany w zakresie składania oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Odrzucenie spadku przez nieletnich
Dotychczas rodzice, którzy sami zdecydowali się odrzucić niekorzystny spadek musieli uzyskać zgodę sądu rodzinnego na to, aby odrzucić go również w imieniu swoich małoletnich dzieci. Teraz rodzice będą mogli bez zgody sądu odrzucić spadek w imieniu dziecka, o ile wcześniej sami go odrzucili. Zgoda sądu będzie konieczna wyłącznie w sytuacji wystąpienia konfliktu interesów, a więc wówczas gdy np. dziecko zostanie powołane do spadku obok rodzica.
Co ważne, w celu usprawnienia rozpoznawania spraw spadkowych, wnioski o zgodę na odrzucenie spadku będą kierowane bezpośrednio do sądu spadku. Ustawodawca uznał, że ma on najlepsze doświadczenie w uzyskiwaniu informacji o składzie majątku spadkowego.
Kilka słów podsumowania
Warto zauważyć, że głównym celem nowelizacji przepisów spadkowych jest rozwiązanie praktycznych problemów wynikających z dotychczasowych przepisów prawa spadkowego i zwiększenie ochrony interesów spadkobierców. Większa efektywność procesu spadkowego oraz usprawnienie systemu sądowego to kluczowe aspekty wprowadzanych zmian. Jak zmiany te wpłyną na przebieg postępowań spadkowych? Czy rzeczywiście je usprawnią? O tym przekonamy się już niebawem. Większość zaproponowanych zmian wchodzi w życie już w listopadzie 2023.