Sprawy spadkowe nie ulegają przedawnieniu. Przedawnieniu ulega jednak prawo do określonych roszczeń, które wynikają z otwarcia spadku. Ustawodawca przewidział również termin do odrzucenia spadku. W związku z powyższym zaleca się jak najszybsze przeprowadzenie spraw spadkowych.
Mianem spraw spadkowych określa się sprawy o nabycie spadku oraz dział spadku. Sprawy spadkowe w kwestii stwierdzenia nabycia spadku powinno się przeprowadzić jak najszybciej. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w których pozostawiony pasek zawiera długi spadkowe. Świadomość możliwości oddziedziczenia długów powinna skłonić spadkobiercę do rozważenia możliwości odrzucenia spadku. W tym przypadku, jak już wspomnieliśmy, ustawodawca przewidział konkretny termin, który wynosi 6 miesięcy od otwarcia spadku lub od chwili dowiedzenia się o powołaniu do spadku. Po upływie przewidzianego w ustawie terminu, spadkobierca nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza to jeden ze sposobów przyjęcia spadku po zmarłej osobie. Spadkobierca dziedziczy zarówno aktywa, jak i długi spadkodawcy, które wchodzą w skład masy spadkowej. Za długi spadkobierca odpowiada wyłącznie do wysokości odziedziczonych aktywów. Teoretycznie powyższe narzędzie prawne chroni spadkobiercę przed koniecznością zaspakajania wierzycieli z własnej kieszeni. W praktyce może się zdarzyć, iż aktywa nabyte w spadku będą trudno zbywalne, w związku z czym terminowe spłacenie wierzycieli może wymagać pozyskania środków finansowych z innych źródeł niż sprzedaż odziedziczonych aktywów.
Sprawy o dział spadku
Drugą kategorią spraw spadkowych, które nie ulegają przedawnieniu są sprawy o dział spadku. Postępowanie działowe nie zawiera żadnych obostrzeń odnośnie terminu w jaki powinno zostać przeprowadzone. Mimo to, zaleca się przeprowadzenie takiego postępowania w możliwie najkrótszym terminie po nabyciu spadku. Można je przeprowadzić przed sądem lub notariuszem. Dlaczego szybkie działanie jest w tym przypadku ważne? Główną przyczyną jest fakt, iż długi upływ czasu znacznie utrudnia postępowanie. Dotyczy to kwestii:
- odnalezienia wszystkich spadkobierców (wraz z upływem czasu to zadanie jest coraz trudniejsze),
- w razie śmierci spadkobierców odnalezienia ich następców,
- udokumentowania poniesionych kosztów oraz wydatków na majątek spadkowy, który podlega podziałowi.
Pod uwagę należy wziąć również zmianę siły nabywczej pieniądza.
Przedawnienie w prawie spadkowym
Przedawnienie w prawie spadkowym dotyczy przede wszystkim roszczenia o zapłatę zachowku oraz uznania kogoś za niegodnego dziedziczenia lub podważenia treści pozostawionego testamentu.
Zachowek
Zachowek to forma rekompensaty pieniężnej dla spadkobiercy ustawowego, który został pominięty przy dziedziczeniu. Do takiej sytuacji może dojść m.in. ze względu na nie powołanie tej osoby do spadku w pozostawionym przez spadkodawcę testamencie. Uprawniona do zachowku osoba może żądać od spadkobiercy określonej kwoty pieniędzy.
Z racji majątkowego charakteru roszczenie o zapłatę zachowku ulega przedawnieniu. Oznacza to, że skuteczne wystąpienie z roszczeniem wymaga zachowania określonych terminów. Zgodnie z treścią art. 1007 Kodeksu cywilnego okres ten obejmuje 5 lat od ogłoszenia testamentu. Co oznacza przedawnienie roszczenia o zachowek?
Przedawnienie roszczenia o zachowek oznacza, że uprawniona osoba nie ma możliwości skutecznego dochodzenia jego realizacji na drodze sądowej. W praktyce oznacza to, że uprawniona osoba może w dalszym ciągu żądać od spadkobiercy zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej, jednak spadkobierca nie jest prawnie zobowiązany do ulegania takim żądaniom. Co ważne, skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego lub egzekucyjnego nie będzie skuteczne. Należy przy tym pamiętać, iż bieg terminu przedawnienia roszczenia z tytułu zachowku należy wiązać wyłącznie z otwarciem i ogłoszeniem testamentu. Brak wiedzy osoby uprawnionej do zachowku o istnieniu testamentu lub jego otwarciu nie wpływa na wydłużenie ustawowego okresu.