Zgodnie z obowiązującymi przepisami od spadku i darowizn należy odprowadzić podatek. Ustawodawca przewidział jednak kilka sytuacji, w których spadkobierca lub obdarowany podatku nie płaci. Co to za sytuacje?
Kiedy nie trzeba płacić podatku od spadku i darowizn?
Zacznijmy do omówienia sytuacji, w których dziedziczenie i otrzymanie w darowiźnie rzeczy jest zwolnione z obowiązku podatkowego w Polsce. Ma to miejsce wówczas, gdy:
- dziedziczenie oraz otrzymanie w darowiźnie dotyczy rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych tam wykonywanych, jeżeli nabywającym jest osoba niemająca polskiego obywatelstwa lub niemająca w Polsce stałego miejsca pobytu,
- dziedziczenie oraz otrzymanie w darowiźnie dotyczy rzeczy znajdujących w Polsce lub praw majątkowych wykonywanych w Polsce, jeżeli spadkodawcą lub darczyńcą oraz nabywającym jest osoba niemająca polskiego obywatelstwa i niemająca w Polsce stałego miejsca pobytu.
Fakt iż w powyższych sytuacjach nie powstaje w Polsce obowiązek podatkowy nie oznacza, że spadkobierca lub obdarowany nie będzie musiał zapłacić podatku poza granicami naszego kraju.
Kto jest zwolniony z podatku o spadków i darowizn?
Fakt, iż nabycie w drodze darowizny lub dziedziczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w Polsce, nie jest równoznaczny z powstaniem obowiązku zapłaty podatku. Wyróżniamy dwie sytuacje, w których taki obowiązek nie powstaje. To:
- sytuacja, w której wysokość spadku lub darowizny nie przekracza tzw. kwoty wolnej,
- sytuacja, w której spadkobierca lub osoba obdarowana należy do najbliższej rodziny.
Do najbliższej rodziny tzw. Grupy 0 zalicza się: małżonka, rodziców, dziadków, pradziadków, dzieci, wnuki, prawniku, pasierbów, ojczyma, macochę i rodzeństwo. Osoby te są zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn pod warunkiem, że dopełnią formalności zgłoszenia na specjalnym formularzu SD-Z2. W przeciwnym razie będą zobowiązani do zapłaty podatku w wysokości ustalonej dla tzw. Grupy I. Aby skorzystać z ulgi zgłoszenia należy dokonać w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Każdy z nabywców jest zobligowany do złożenia odrębnego zgłoszenia.
Wysokość kwot wolnych od podatku w 2023 roku
Jak już wspomnieliśmy podatek nie jest naliczany, jeśli wysokość spadku lub darowizny jest mniejsza niż kwota wolna od podatku, przy czym pod uwagę bierze się tutaj ustawową kwotę dla poszczególnych grup podatkowych. Co to oznacza w praktyce?
Od 1 lipca 2023 roku opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o wartości przekraczającej:
- 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Istotne jest to, że obliczając kwotę wolną od podatku, należy zsumować wartość rynkową otrzymanej darowizny lub spadku z wartością rzeczy oraz praw majątkowych nabytych przez obdarowanego od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym dokonano darowizny lub przekazano spadek.