Rodzice mają obowiązek utrzymywania dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Obowiązek ten dotyczy zarówno nieletnich dzieci, jak i dzieci pełnoletnich, które ze względu na dalszą naukę nie są w stanie podjąć zatrudnienia. Obowiązek utrzymania dziecka w równej mierze spoczywa na obojgu rodziców, co w przypadku rozwodu lub rozstania przekłada się na konieczność określenia jego równowartości pieniężnej, a więc wysokości alimentów na dziecko. Kiedy rodzic może być zwolniony z obowiązku alimentacyjnego?
Jak uzyskać zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego?
Zacznijmy od tego, że rodzice nie mogą się uchylić od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że jego wykonanie stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są zobowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. Oznacza to, że uzyskiwanie przez rodzica niskich dochodów nie stanowi przesłanki do uzyskania zwolnienia z obowiązku alimentacyjnego. Takie zwolnienie może natomiast uzyskać rodzic, którego dziecko uzyskuje z majątku własnego dochody wystarczające do jego codziennego utrzymania. Co to oznacza?
Majątek własny dziecka to nic innego jak majątek, który jest własnością dziecka, a nie rodziców. Zazwyczaj jest to spadek lub darowizna. Majątkiem własnym dziecka może być również wygrana na loterii oraz dochód pasywny uzyskiwany z nieruchomości np. otrzymanego w spadku mieszkania.
Obowiązek alimentacyjny wygasa z chwilą, kiedy dziecko może się samodzielnie utrzymać, np. poprzez podjęcie dobrze płatnej pracy. Przy czym, rodzic nie może zmusić dziecka do rezygnacji z dalszej nauki na rzecz podjęcia zatrudnienia. W sytuacji, w której dziecko wyraża chęć i podejmuje dalsze kształcenie rodzic jest zobowiązany do dalszej realizacji obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek ten nie wygasa również w przypadku, w którym dziecko jest nieuleczalnie chore lub niepełnosprawne w stopniu, który mimo osiągnięcia przez nie pełnoletności nie pozwala mu na samodzielne utrzymanie się.
A co w sytuacji, w której pełnoletnie dziecko nie podejmuje dalszej nauki, ani pracy?
W sytuacji, w której w pełni zdrowe pełnoletnie dziecko nie podejmuje dalszej nauki lub ją zaniedbuje, ani nie podejmuje pracy z własnego lenistwa rodzic może starać się o tzw. uchylenie obowiązku alimentacyjnego. W tym celu należy złożyć wniosek do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Rodzic występuje w tym przypadku w roli powoda, podczas gdy pozwanym jest dziecko.
Aby nie czekać na wyrok Sądu w sprawie uchylenia alimentów, rodzic może razem z pozwem złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Oznacza to, że w sytuacji przyjęcia przez Sąd wniosku powód nie będzie musiał płacić alimentów przez czas trwania postępowania. Złożenie wniosku o uchylenie alimentów wymaga odpowiedniego przygotowania. Istotną rolę odgrywają w tym postępowaniu dokumenty, które uwiarygodniają stanowisko powoda.