Rozpad małżeństwa niesie za sobą konieczność uregulowania wielu kwestii, w tym kwestii finansowych. Najczęściej wiąże się to z określeniem wysokości alimentów płaconych na utrzymanie nieletnich dzieci. Są jednak sytuacje, w których alimenty są płacone przez jednego z małżonków na rzecz drugiego. Wbrew obiegowej opinii sytuacje te nie należą do rzadkości, dlatego warto wiedzieć czy przysługują nam alimenty dla małżonka po rozwodzie i w jakich sytuacjach możemy się starać o przyznanie świadczenia.
Kiedy można starać się o alimenty dla małżonka po rozwodzie?
Sytuację małżonków, którzy chcą wystąpić z roszczeniem o zasądzenie na ich rzecz alimentów po rozwodzie, reguluje art. 60 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Alimentów możesz domagać się zarówno na etapie postępowania rozwodowego, jak i po orzeczeniu rozwodu, w odrębnym postępowaniu. Co ważne, z roszczeniem może wystąpić każdy z małżonków, a więc zarówno mąż, jak i żona. Warto o tym pamiętać, ponieważ w powszechnej świadomości cały czas pokutuje przekonanie, że to żonie po rozwodzie powinna się należeć pomoc finansowa ze strony (na ogół) lepiej zarabiającego byłego małżonka.
Kto może się starać o alimenty?
Z roszczeniem może wystąpić rozwiedziony małżonek (żona lub mąż), który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Ten warunek często staje się przesłanką do występowania z wnioskiem o rozwód z orzeczeniem o winie. Takie praktyki są kultywowane przez niektórych adwokatów rozwodowych. Należy przy tym pamiętać, że sąd nie orzeknie o winie jednego z byłych małżonków jeśli w postępowaniu nie zostaną przedstawione przekonywujące dowody. Zobowiązanym do płacenia alimentów na rzecz byłego małżonka może być małżonek niewinny, współwinny lub wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Alimenty dla małżonka po rozwodzie są zasądzane na wniosek byłego małżonka/małżonki, oznacza to, że obowiązek alimentacyjny nie ma charakteru bezwzględnego, a sąd w wyroku rozwodowym nie orzeka z urzędu o przyznaniu alimentów.
Jakie warunki powinien spełnić były małżonek starający się o alimenty?
Za materialny poziom życia po rozwodzie byli małżonkowie są odpowiedzialni indywidualnie sami. Obowiązek alimentacyjny drugiego małżonka ma charakter subsydiarny. W praktyce oznacza to, że każdy z rozwodzących się małżonków powinien samodzielnie zaspakajać swoje potrzeby życiowe. Dopiero w przypadku braku obiektywnych zdolności samodzielnego utrzymania się może liczyć na pomoc finansową byłego małżonka.
Co oznacza brak obiektywnych zdolności samodzielnego utrzymania się? To sytuacja, w której domagający się alimentów nie ma w ogóle lub dostatecznych środków na własne utrzymanie i nie jest ich w stanie zdobyć samodzielnie, pomimo dokładania wymaganej staranności.
W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie drugi małżonek może wnioskować o alimenty nie tylko w sytuacji niedostatku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami małżonek wyłącznie winny ma obowiązek przyczyniać się „w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.” Wymaga to porównania sytuacji majątkowej w jakiej małżonek niewinny znajdzie się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował gdyby małżeństwo dalej trwało.