Kodeks Cywilny przewiduje 3 terminy zasiedzenia, w zależności od przedmiotu:
• 3 lata -zasiedzenie rzeczy ruchomej
• 20 lat – zasiedzenie nieruchomości w dobrej wierze
• 30 lat – zasiedzenie nieruchomości w złej wierze
Terminy dotyczące nieruchomości stosuje się odpowiednio do zasiedzenia służebności gruntowej.
POCZĄTEK BIEGU TERMINU ZASIEDZENIA
Początkiem biegu terminu zasiedzenia jest objęcie rzeczy w samoistne posiadanie.
Przy obliczaniu terminów zasiedzenia nie uwzględnia się dnia w którym nastąpiło objęcie rzeczy w posiadanie samoistne.
W przypadku gdy jeden ze spadkobierców z chwilą otwarcia spadku zawładnie nieruchomością spadkową lub jej fizycznie oznaczoną częścią i ujawnia wolę posiadania dla siebie w sposób jawny i widoczny dla otoczenia, początkiem biegu terminu zasiedzenia na jego rzecz będzie chwila otwarcia spadku.
Terminy zasiedzenie nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Upływ terminu zasiedzenia sąd uwzględnia z urzędu.
Do biegu zasiedzenia mają zastosowanie przepisy o zawieszeniu biegu przedawnienia, o wstrzymaniu biegu przedawnienia przeciwko osobie małoletniej, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i przeciwko osobie co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, o przerwie i wznowieniu biegu przedawnienia.
ZAWIESZENIE LUB NIEROZPOCZĘCIE BIEGU TERMINU ZASIEDZENIA
Bieg zasiedzenia nie może się rozpocząć a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
– pomiędzy rodzicami a dziećmi- przez cały okres trwania władzy rodzicielskiej. Dotyczy to również przysposobienia
-pomiędzy osobami niemającymi pełnej zdolności do czynności prawnych a osobami sprawującymi opiekę lub kuratelę – przez czas trwania opieki i kurateli
– pomiędzy małżonkami – przez czas trwania małżeństwa
-przez czas trwania siły wyższej uniemożliwiającej właścicielowi dochodzenie jego praw przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju
WSTRZYMANIE ZAKOŃCZENIA BIEGU TERMINU ZASIEDZENIA
Zasiedzenie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych nie może się skończyć wcześniej niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia. Stosuje się to również do biegu zasiedzenia przeciwko osobie co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.
Gdy właścicielem nieruchomości jest małoletni, zasiedzenie nie może się skończyć wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez niego pełnoletniości.
PRZERWANIE I WZNOWIENIE BIEGU TERMINU ZASIEDZENIA
Przerwanie biegu zasiedzenia polega na tym, że czas który upłynął od momentu przerwania zasiedzenia uważa się za niebyły. Bieg przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Czynność ta musi być dokonana przez osobę materialnie do tego uprawnioną. Wynika stąd że muszą to być czynności właściciela, który nie jest w posiadaniu swojej nieruchomości i które podejmuje bezpośrednio w celu uzyskania skutecznej ochrony przed utratą swojej własności na skutek upływu zasiedzenia. Powinna to być swoista akcja zaczepna właściciela, skierowana przeciwko posiadaczowi rzeczy, w celu pozbawienia go władztwa nad tą rzeczą.
Skuteczną ochronę przed zasiedzeniem stanowią w szczególności następujące czynności:
-powództwo windykacyjne skierowane przeciwko posiadaczowi o wydanie danej rzeczy
-powództwo o ustalenie prawa własności danej nieruchomości na podstawie art. 189kpc
-powództwo o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, wytoczone przez spadkobiercę właściciela przeciwko posiadaczowi samoistnemu, bezpodstawnie wypisanemu do księgi wieczystej jaki jedyny właściciel
– zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej w sprawie wydania nieruchomości
-wniosek o wszczęcie egzekucji zmierzającej do odzyskania władztwa nad rzeczą
-wniosek o zniesienie współwłasności
-wniosek o dział spadku
-wniosek o wszczęcie mediacji
Czynności które nie przerywają biegu terminu zasiedzenia:
-powództwo posesoryjne, ponieważ nie jest ono środkiem dochodzenia prawa
-wniosek o zmianę wpisu w księdze wieczystej
-wniosek o założenie księgi wieczystej
-wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, o ustanowienie adwokata z urzędu
-wniosek o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności
-czynności wadliwe np. wniesienie pozwu który został zwrócony
Wniosek o rozgraniczenie nieruchomości, czy może być uznany za czynność przerywającą bieg terminu zasiedzenia? Orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie jest niejednolite.
Uznanie prawa własności, czy może być uznane za czynność przerywającą bieg terminu zasiedzenia? Stanowisko doktryny w tym zakresie jest sporne.
Po każdym przerwaniu zasiedzenia biegnie ono na nowo. W razie przerwania zasiedzenia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, zasiedzenie nie biegnie na nowo dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.
Zamieszczony na niniejszej stronie wpis ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi pomocy prawnej w rozumieniu ustawy Prawo o adwokaturze.